Breaking news
Zapraszamy do współpracy w 2024 r.! Po więcej informacji skontaktuj się z nami mailowo: [email protected]

Europejskie Partnerstwo na rzecz Czystego Wodoru ogłosiło nabór wniosków na projekty w ramach rozwoju technologii wodorowych, które mogą być realizowane przez różne podmioty, począwszy od dużych i średnich przedsiębiorstw po instytucje publiczne i jednostki badawcze, w zależności od specyfiki tematu.

 

wodórEuropejskie Partnerstwo na rzecz Czystego Wodoru, inicjatywa publiczno-prywatna wspierająca działania w zakresie badań i innowacji (R&I) w dziedzinie technologii wodorowych w Europie, poinformowało, że w tym roku wśród kluczowych priorytetów w Strategicznym Programie Badań i Innowacji znalazło się 26 tematów podzielonych na: 11 działań w zakresie innowacyjnych, 13 działań w zakresie badań naukowych i innowacji oraz 2 działania koordynacyjne i wspierające.

Tematy i finansowanie rozkładają się następująco:

  • Produkcja wodoru ze źródeł odnawialnych – 7 tematów – 49 mln euro
  • Magazynowanie i dystrybucja wodoru – 5 tematów – 36 mln euro
  • Transport – 3 tematy – 25,5 mln euro
  • Ciepło i energia – 4 tematy – 19 mln euro
  • Działania przekrojowe – 3 tematy – 7,5 mln euro
  • Doliny Wodorowe – 2 tematy – 38 mln euro
  • Badania Strategiczne – 2 tematy – 20 mln euro

 

Informacje o naborze wniosków

Nabór jest opublikowany i dostępny wyłącznie na portalu EU Funding and Tenders, na którym zainteresowane wzięciem udziału podmioty znajdują wszelkie szczegóły i warunki uczestnictwa. 

Identyfikator

Budżet

Rozpoczęcie naboru

Zakończenie naboru

HORIZON-JTI-CLEANH2-2023-1

195 mln euro

17 stycznia 2023

18 kwietnia 2023

 

Zakres programu

Komisja Europejska w swoim komunikacie „REPowerEU Plan57” zapowiedziała dodatkową inwestycję w wysokości 200 mln euro dla Wspólnego Przedsiębiorstwa Czystego Wodoru na podwojenie Dolin Wodorowych w UE do 2025 r.

Oczekuje się, że 60 mln euro z tego budżetu zostanie uwzględnione w budżecie AWP2023 albo na listach rezerwowych tematów dotyczących dolin wodorowych z naboru 2022-2 lub naboru 2023, albo na inne działania wspierające doliny wodorowe – takie jak opracowywanie projektów lub pomoc techniczna.

W 2023 r. zaproszenie do składania wniosków przyczyni się do realizacji celów Wspólnego Przedsiębiorstwa ds. Czystego Wodoru, jak opisano poniżej:

  1. Produkcja odnawialnego wodoru – 7 tematów – 49 mln euro

Wodór będzie integralną częścią Planu REPowerEU. Wyznaczono cel 10 mln ton krajowej produkcji odnawialnego wodoru, aby zastąpić gaz ziemny, węgiel i ropę naftową w trudnych do dekarbonizacji gałęziach przemysłu i sektorach transportu. Aby wykorzystać tę szansę i utrzymać wiodącą pozycję europejskiego przemysłu elektrolizerów oraz wesprzeć osiągnięcie unijnych celów w zakresie wydajności i kosztów, konieczne jest przełożenie naszej wiedzy naukowej na wiodącą pozycję technologiczną w przemyśle. W tym celu w 2023 r. UJ „Czysty wodór” będzie wspierać działania badawcze o niskim TRL, mające na celu opracowanie nowych i przełomowych koncepcji ogniw w celu poprawy wydajności, żywotności i procesów produkcji wodoru w dziedzinie elektrolizy niskotemperaturowej. Podobnie w dziedzinie elektrolizy wysokotemperaturowej (ceramika ze stałym tlenkiem i protonem) wsparcie będzie ukierunkowane na rozwój nowych i solidniejszych konstrukcji ogniw i stosów, przy jednoczesnej wymianie kosztownych elementów ceramicznych i ograniczeniu surowców krytycznych. Przewiduje się wsparcie dla elektrolizy alkalicznej w celu osiągnięcia stopniowej poprawy wydajności i kosztów.

Oprócz elektrolizerów wsparcie zostanie również udzielone w celu dalszej walidacji alternatywnych sposobów produkcji wodoru, obejmujących fotoelektrochemiczną (PEC) i fotokatalityczną (PC) produkcję wodoru.

Docelowo wsparcie otrzymają także trzy Działania Innowacyjne, które uznawane są za sztandarowe, ze względu na ich strategiczne znaczenie w demonstracji w terenie obecnie rozwijanych technologii. Pierwszy dotyczy demonstracji instalacji przetwarzania odpadów na wodór o mocy co najmniej 3 MW. W dziedzinie elektrolizy przewiduje się wsparcie dla demonstracji koncepcji, które umożliwiają dalszą waloryzację produktu ubocznego O2 i/lub ciepła z elektrolizy (oprócz oczywistego wykorzystania wodoru). Działanie to ma na celu zaprezentowanie optymalnej integracji technologii elektrolizerów (>15 MW) z procesami przemysłowymi oraz poprawę ekonomiki i całkowitego kosztu posiadania elektrolizerów w takich zastosowaniach. Wreszcie, wsparcie otrzyma projekt flagowy dotyczący instalacji i eksploatacji sieci rurociągów wodorowych na obszarze lokalnym jako rozwiązania umożliwiającego połączenie elektrolizera (>10 MW) z kilkoma końcowymi użytkownikami przemysłowymi.

  1. Magazynowanie i dystrybucja wodoru – 5 tematów – 36 mln euro

Zgodnie z założeniami REPowerEU opublikowanymi w maju 2022 r. około 10 mln ton odnawialnego wodoru powinno już w 2030 r. być dystrybuowane w całej Europie. W związku z tym istotne jest, aby wodór stał się nieodłączną częścią zintegrowanego systemu energetycznego. Aby tak się stało, wodór będzie musiał być wykorzystywany do codziennego i/lub sezonowego magazynowania pełniąc funkcję buforową, zwiększając tym samym bezpieczeństwo dostaw w perspektywie średniookresowej. W związku z tym w 2023 roku Clean Hydrogen JU wesprze flagowy projekt mający na celu wielkoskalową demonstrację podziemnego magazynowania wodoru.

Ponadto należy jeszcze rozwinąć ogólnounijną infrastrukturę logistyczną (do transportu wodoru z obszarów o dużym potencjale odnawialnym do punktów zapotrzebowania w całej Europie). W związku z tym nadal potrzebne są znaczne prace, aby dysponować kompletnym zestawem technologii, które mogą służyć jako elementy składowe takiej ogólnounijnej infrastruktury logistycznej. W tym zakresie UJ w 2023 roku będzie wspierać szereg działań w tym obszarze.

Patrząc na gazowy wodór, w 2023 r. Clean Hydrogen JU wesprze badania przednormatywne dotyczące kompatybilności stali sieci przesyłowych gazu z wodorem.

Ponadto, mając na uwadze spodziewane rozpowszechnienie pojazdów ciężarowych na dużą skalę oraz zwiększone wykorzystanie przemysłowego wodoru gazowego, głównie w samochodach ciężarowych i pociągach, istotne pozostaje obniżenie kosztów transportu takiego gazowego wodoru. W tym celu konieczne jest umożliwienie transportu wodoru pod większym ciśnieniem niż ma to miejsce obecnie oraz rozbudowa stacji tankowania wodoru (HRS) zdolnych do dostarczania dużych ilości wodoru gazowego. W 2023 roku Clean Hydrogen JU wesprze zatem demonstrację całego łańcucha logistycznego od centrum napełniania (służącego do ładowania naczep pod wysokim ciśnieniem >500 bar), przez naczepy na drodze, aż po stację tankowania wodoru. Wspierane projekty uzupełnią działania wspierane już w ramach AWP 2022 i dotyczą rozwoju przyczep z rurami na sprężony gaz o zwiększonej pojemności oraz nowych/zoptymalizowanych protokołów tankowania i komponentów do HRS o wysokim przepływie.

Wreszcie oczekuje się, że w niedalekiej przyszłości ciekły wodór stanie się również niezbędnym nośnikiem i paliwem wodoru. W 2023 roku Clean Hydrogen JU wesprze badania nad nowatorskimi koncepcjami izolacji zbiorników na ciekły wodór. Ponadto działanie w zakresie innowacji wesprze demonstrację stacji tankowania ciekłego wodoru (LH2) (natężenie przepływu > 5 ton LH2 na godzinę) do zastosowań w ciężkich warunkach (w synergii z tym tankowanie w środowiskach lotniczych będzie wspierane w klastrze 5 Komisji „Horyzont Europa” WP23-24).

  1. Końcowe zastosowania wodoru – transport – 3 tematy – 25,5 mln euro

Panuje powszechna zgoda co do tego, że wodór będzie niezbędnym elementem (albo jako paliwo, albo jako część innych paliw, takich jak amoniak, działając jako nośniki wodoru) do dekarbonizacji sektora morskiego. Jednak większe aplikacje wymagają dużych ilości energii i długiej żywotności. W 2023 r. Clean Hydrogen JU będzie zatem wspierać badania ukierunkowane na walidację stosów o dużej mocy i trwałości dla wieloMW ogniw paliwowych do zastosowań morskich.

Jeżeli chodzi o sektor lotniczy, w synergii z wspólnym przedsięwzięciem „Czyste lotnictwo”, w 2023 r. wspólne przedsięwzięcie „Czysty wodór” będzie wspierać walidację laboratoryjną systemów spalania o bardzo niskiej emisji NOx dla lotnictwa (wyniki zostaną wykorzystane przez wspólne przedsięwzięcie „Czyste lotnictwo” do demonstracji na późniejszym etapie ).

Wreszcie, aby złagodzić wpływ silników spalinowych w maszynach mobilnych nieporuszających się po drogach (NRMM) na klimat (np. zasilanych olejem napędowym lub benzyną), działanie w zakresie innowacji będzie wspierać demonstrację systemów opartych na wodorowych ogniwach paliwowych do takich zastosowań (głównie w sektorze budowlanym i rolniczym ).

  1. Końcowe zastosowania wodoru – czyste ciepło i energia – 4 tematy – 19 mln euro

Wodór stwarza wyjątkową szansę również na dekarbonizację sektora elektroenergetycznego i ciepłowniczego. W 2023 roku Clean Hydrogen JU będzie obsługiwał wszystkie zastosowania ujęte w SRIA (ogniwa paliwowe, turbiny i palniki/piece).

W przypadku ogniw paliwowych celem będzie opracowanie ogniw paliwowych dużej mocy do zastosowań, w których można spodziewać się zanieczyszczeń wodorem (np. urządzenia do prasowania na zimno w portach).

Jeśli chodzi o turbiny gazowe, Wspólne Przedsięwzięcie ds. Czystego Wodoru będzie nadal wspierać niezbędne badania mające na celu opracowanie następnej generacji turbin gazowych zdolnych do pracy na wodorze i zmiennych mieszankach wodoru (przy zachowaniu niskiej emisji i wysokich osiągów). Ponadto działanie w zakresie innowacji będzie dotyczyć modernizacji istniejących systemów kogeneracji maszyn wirnikowych o mocy co najmniej 10 MW do zastosowań przemysłowych, aby mogły one działać na czystym wodorze.

Wreszcie wsparcie zostanie udzielone na demonstrację rozwiązań modernizacyjnych (np. palników, pieców) wykorzystujących wodór do produkcji ciepła dla przemysłów trudnych do obniżenia.

  1. Działania przekrojowe – 3 tematy – 7,5 mln euro

Ponieważ rynki technologii wodorowych i ogniw paliwowych rozwijają się, a technologie te stają się coraz powszechniejsze, kluczowe staje się przygotowanie niezbędnej siły roboczej. W 2023 roku jako uzupełnienie realizowanego projektu GreenSkills4H253 UJ Clean Hydrogen wesprze rozwój rozbudowanego repozytorium szkoleń i kursów edukacyjnych, które posłużą do szkolenia i certyfikacji sieci trenerów (ukierunkowanych na szkolnictwo zawodowe i wyższe).

Ponadto udzielone zostanie wsparcie na rozwój projektów pilotażowych dotyczących śladu środowiskowego produktów dla kilku kategorii produktów FCH (od produkcji wodoru po wykorzystanie wodoru),

Wreszcie wsparcie zostanie udzielone badaniom przednormatywnym w zakresie określania uwalniania wodoru z łańcucha wartości wodoru. Wsparcie w tym obszarze uzupełnia (w synergii) wsparcie zawarte w klastrze 5 WP2023-2024 Komisji „Horyzont Europa” dotyczącym wpływu gospodarki wodorowej na klimat.

  1. Doliny wodorowe – 2 tematy – dofinansowanie 38 mln euro

Plan Komisji Europejskiej REPowerEU dąży do ustanowienia Dolin Wodorowych we wszystkich państwach członkowskich oraz do podwojenia liczby Dolin Wodorowych w Europie do 2025 r. Aby wesprzeć ten cel, w 2023 r. Wspólne Przedsięwzięcie ds. Czystego Wodoru będzie nadal wspierać kilka flagowych54 Dolin Wodorowych o różnej skali.

Ponadto w ramach planu REPowerEU Komisja zapewni wspólnemu przedsięwzięciu dodatkowy budżet w wysokości 200 mln EUR na dalsze przyspieszenie wdrażania dolin wodorowych w Europie, z czego 60 mln EUR zostanie już przeznaczone na takie działania w ramach AWP 2023.

  1. Strategiczne wyzwania badawcze – 2 tematy – dofinansowanie 20 mln euro

Działania w tym obszarze SRIA mają na celu zapewnienie ciągłego generowania wiedzy badawczej na wczesnym etapie w różnych dyscyplinach. Ważnym celem wszystkich strategicznych wyzwań badawczych jest wniesienie wkładu w rozwój technologii (lub produktów) nowej generacji oraz określenie priorytetów dla przyszłego programowania.

W 2023 r. UJ „Czysty wodór” wesprze dwa działania. Pierwszy ma na celu opracowanie zaawansowanych materiałów w celu obniżenia kosztów i produkcji lżejszych rozwiązań do przechowywania wodoru (z naciskiem na stany gazowe, ciekłe lub krio-sprężone obsługujące zbiorniki wysokociśnieniowe nawet do 1000 barów). Ponadto należy zbadać i zająć się kwestią bezpieczeństwa dostaw materiałów/niezależności UE. Wszystkie użyte materiały powinny być zgodne z działaniami określonymi w Planie REPowerEU i innych inicjatywach UE związanych z tym tematem.

Drugie działanie ma na celu dogłębne zrozumienie mechanizmów leżących u podstaw degradacji stosów ogniw paliwowych i elektrolizerów podczas długotrwałej eksploatacji (w celu wydłużenia żywotności stosów i systemów ogniw paliwowych i elektrolizerów).

 

LAUREACI 2022

Z końcem października 2022 r. ogłoszono zwycięskie projekty Nagród Partnerstwa na rzecz Czystego Wodoru za rok 2022. Uhonorowano najlepsze przedsięwzięcia wodorowe w czterech głównych kategoriach: Najlepsza Innowacja, Najlepsza Historia Sukcesu, Największy Zasięg oraz Europejska Dolina Wodorowa Roku. Ceremonia rozdania nagród odbyła się podczas Europejskiego Tygodnia Wodoru, corocznego wydarzenia organizowanego przez Partnerstwo na rzecz Czystego Wodoru wraz z jego członkami, Komisją Europejską, Hydrogen Europe i Hydrogen Europe Research.

W kategorii Najlepsza Innowacja nagrodę otrzymał projekt NEWELY. Partnerzy projektu z Praskiego Uniwersytetu Chemiczno-Technicznego i Instytutu Chemii Makrocząsteczek przy Czeskiej Akademii Nauk (IMC) opracowali nowatorską membranę anionowymienną , cieńszą, mocniejszą i o większej przewodności. Innowacja ta wywrze znaczący wpływ na koszt ekologicznego wodoru.

GAIA to projekt, który dostał wyróżnienie w kategorii Najlepsza Historia Sukcesu. W ramach GAIA opracowano i przetestowano zaawansowane komponenty ogniw paliwowych do pojazdów elektrycznych, spełniające rygorystyczne wymagania trwałości i wydajności, przybliżając tę technologię o kolejny krok do komercyjnego wdrożenia i wspierając dekarbonizację sektora transportowego.

Projektem zwycięskim w kategorii Największy Zasięg okazał się SHIP FC, promujący bezemisyjny napęd dla dużych statków dalekiego zasięgu. Modułowe ogniwo paliwowe o mocy 2 MW, wykorzystujące amoniak jako paliwo, będzie testowane na dużym statku konstrukcyjnym przez co najmniej 3 000 godzin w ciągu roku. Wykonane zostaną modele i badania socjotechniczne, a na innych statkach przeprowadzone analizy wykonalności.

 

O Czystym Wodorze

Osiągnięcie zero emisyjności w gospodarce staje się w ostatnich latach kluczową kwestią dla decydentów, samorządów i przemysłu prywatnego. Technologie niskoemisyjne mają potencjał, aby rozwiązać problem zanieczyszczenia powietrza na poziomie lokalnym, jak również przyczynić się do międzynarodowej walki ze zmianami klimatu.

Wykorzystanie wodoru jako nośnika energii uznaje się za jeden ze sposobów osiągnięcia neutralności klimatycznej. Surowce pochodzące z biomasy oraz elektroliza oparta na wytwarzanej niskoemisyjnej energii elektrycznej mogą być wykorzystywane do produkcji bezemisyjnego wodoru, który następnie można przechowywać, transportować i stosować na przykład w ogrzewaniu i transporcie.

 

O Partnerstwie na rzecz Czystego Wodoru

Partnerstwo na rzecz Czystego Wodoru to jedyne w swoim rodzaju partnerstwo publiczno-prywatne wspierające działania w zakresie badań i innowacji (R&I) w dziedzinie technologii wodorowych w Europie. Ma ono na celu przyspieszenie rozwoju i wprowadzania zaawansowanych zastosowań czystego wodoru oraz wzmocnienie konkurencyjności łańcucha wartości czystego wodoru w całej Unii Europejskiej. Członkami Partnerstwa na rzecz Czystego Wodoru są Komisja Europejska, branże ogniw paliwowych i wodoru reprezentowane przez Hydrogen Europe oraz środowisko naukowe reprezentowane przez Hydrogen Europe Research.

 

Źródło: clean-hydrogen.europa.eu; fot. canva