Od 24 sierpnia br. u każdego sprzedawcy energii elektrycznej obsługującego co najmniej 200 tys. odbiorców końcowych pojawił się nowy rodzaj oferty adresowanej do odbiorców indywidualnych: umowa z ceną dynamiczną. Kto i na jakich warunkach może rozważyć zawarcie takiej umowy?

Obecnie najbardziej popularną formą umowy na zakup energii elektrycznej zawieranej przez odbiorców indywidualnych jest oferta taryfowana. W umowie tego typu cena energii elektrycznej jest zatwierdzana przez Prezesa URE na podstawie wniosków składanych przez sprzedawców prądu i obowiązuje przez okres obowiązywania taryfy.

W tej grupie dominuje jednostrefowa taryfa G11, dla której przez całą dobę obowiązuje ta sama cena energii elektrycznej. Dostępne są również taryfy wielostrefowe, takie jak G12 czy G13, które oferują niższą cenę energii w określonych porach doby, np. w nocy.

Kolejną ofertą dla odbiorców indywidualnych jest umowa wolnorynkowa, w której cena energii wynika wprost z oferty sprzedawcy. W dotychczas zawieranych umowach tego typu cena energii zazwyczaj była stała przez cały okres obowiązywania umowy, lub aktualizowana np. co miesiąc. Jednak w przypadku ofert wolnorynkowych, sprzedawcy - poza standardowymi opłatami - mają prawo naliczenia również tzw. opłaty handlowej, której wysokość nie jest regulowana, a sposób jej ustalania i wysokość może być zróżnicowana w zależności od dostawcy.

Rysunek 1. Aktualnie dostępne oferty na sprzedaż energii elektrycznej dla gospodarstw domowych

Nowość: oferta z ceną dynamiczną

Obowiązek oferowania umów z cenami dynamicznymi dla odbiorców indywidualnych wynika z wprowadzonej w 2019 r. dyrektywy w sprawie wspólnych zasad unijnego rynku energii [1] i ma na celu umożliwienie gospodarstwom domowym aktywnego udziału w bilansowaniu systemu poprzez dostosowanie poziomu zużycia energii do jej aktualnej generacji, co ma się przełożyć m.in. na ograniczenie interwencyjnego wyłączania odnawialnych źródeł energii, głównie fotowoltaiki.

Taryfa dynamiczna jest wolnorynkową umową na sprzedaż energii dla odbiorców w gospodarstwach domowych oraz mikroprzedsiębiorców o rocznym zużyciu energii do 100 MWh, w której cena odzwierciedla wahania cen na rynku energii elektrycznej, w szczególności na rynkach dnia następnego i dnia bieżącego, w odstępach równych co najmniej okresowi rozliczania niezbilansowania (obecnie wynoszącemu 15 minut) [2].

Cena energii w podstawowym wariancie umów z ceną dynamiczną jest wyliczana na podstawie aktualnych notowań na rynku dnia następnego Towarowej Giełdy Energii. Oznacza to, że godzinowe ceny energii na dany dzień będą znane konsumentom dzień wcześniej: są publikowane przez TGE w godzinach popołudniowych. Jednak prawo dopuszcza również wyliczanie ceny energii na podstawie innych instrumentów rynków dnia następnego i bieżącego TGE.

Co ważne, sprzedawcy nie mają obowiązku sztywnego stosowania w taryfach dynamicznych cen z giełdy i mogą je dowolnie kształtować, np. nie wliczać cen ujemnych, stosować opłaty handlowe oraz limity cen. Oferta sprzedawcy przedstawiona odbiorcy musi jednak zawierać precyzyjną formułę cenową.

Obowiązek oferowania od 24 sierpnia br. umów z ceną dynamiczną dotyczy każdego sprzedawcy energii elektrycznej, który dostarcza ją do co najmniej 200 tys. odbiorców końcowych. Aktualnie w Polsce wymóg ten dotyczy sześciu przedsiębiorstw (Enea S.A., E.ON Polska S.A., Energa – Obrót S.A., PGE S.A., Tauron Sprzedaż Sp. z o.o., Tauron Sprzedaż GZE Sp. z o.o.), ale mniejsi uczestnicy rynku również mogą oferować ten typ umów.

Umowa z ceną dynamiczną tylko dla posiadaczy liczników zdalnego odczytu (LZO)

Podstawowym warunkiem skorzystania z taryfy dynamicznej jest posiadanie przez odbiorcę licznika zdalnego odczytu. Proces instalacji tzw. inteligentnych liczników jest w toku, a do końca 2024 r. urządzenia tego typu powinny zostać zainstalowane u 35 proc. odbiorców w całym kraju. W takie liczniki wyposażeni są natomiast wszyscy prosumenci, czyli osoby produkujące energię elektryczną w przydomowych instalacjach odnawialnych źródeł energii.

Jeśli odbiorca nie posiada licznika zdalnego odczytu, a będzie chciał skorzystać z oferty z ceną dynamiczną, musi go zainstalować na własny koszt (ceny różnią się w zależności od operatora i typu licznika). Warto sprawdzić stronę internetową swojego dystrybutora energii lub skontaktować się z biurem obsługi klienta, by uzyskać szczegółowe informacje na ten temat.

Kto potencjalnie może skorzystać na taryfie dynamicznej?

Oferta umów z cenami dynamicznymi jest skierowana przede wszystkim do odbiorców, którzy znają zasady funkcjonowania rynku energii i potrafią aktywnie zarządzać własnym zużyciem prądu. Dotyczy to odbiorców, którzy – bazując na odpowiednich informacjach - mogą przesuwać swój największy pobór energii na porę dnia, kiedy będzie ona najtańsza, na przykład na godziny przedpołudniowe, a także ograniczać jej pobór z sieci w momentach najwyższego zużycia, gdy jest ona najdroższa.

Odbiorcy korzystający z umów z ceną dynamiczną powinni być również przygotowani do systematycznego monitorowania cen energii na giełdzie. Towarowa Giełda Energii udostępniła na swojej stronie internetowej zakładkę odnoszącą się do umów z cenami dynamicznymi, gdzie można m.in. znaleźć linki do notowań wykorzystywanych przy obliczaniu cen energii.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że zawarcie umowy z ceną dynamiczną oznacza rezygnację z przysługującej odbiorcom indywidualnym do końca 2024 r. ceny maksymalnej za energię elektryczną na poziomie 500 zł/MWh netto, która została wprowadzona ustawą o bonie energetycznym [3].

Natomiast prosumenci muszą pamiętać, że umowa z ceną dynamiczną nie jest podstawą rozliczania energii wprowadzonej do sieci, a jedynie energii pobranej z sieci. Należności za energię oddaną do sieci są rozliczane na innych zasadach. Również rzeczywista cena energii (RCE), będąca podstawą rozliczeń właścicieli fotowoltaiki w net-billingu, nie jest ceną, która może się pojawić w formule cenowej taryf dynamicznych.

Co ważne, ustawowym obowiązkiem sprzedawców energii elektrycznej jest poinformowanie klientów o korzyściach, a także o ryzyku związanym z wyborem taryfy dynamicznej.

Każdy odbiorca ma prawo zmienić ofertę kupna energii elektrycznej. Ale warto wybierać świadomie

Od 2007 r. jako klienci mamy możliwość zmiany sprzedawcy prądu. Prawo do zmiany sprzedawcy jest jednym z podstawowych praw konsumenta, a zarazem ważnym elementem wzmacniania konkurencji na rynku. Jednak wraz z rosnącą liczbą sprzedawców i ofert, pojawiają się podmioty, które stosują nieuczciwe praktyki rynkowe. Dlatego Urząd Regulacji Energetyki przypomina o konieczności uważnego i dokładnego zapoznania się z ofertą i umową, zanim złożymy swój podpis pod dokumentami przedłożonymi przez przedsiębiorcę. Poza samą ceną energii należy zwracać uwagę m.in.
na następujące warunki umowy:

• czy oprócz sprzedaży prądu oferta zawiera dodatkowe usługi i związane z tym opłaty,
• na jaki okres zawierany jest kontrakt,
• na jakich zasadach będzie odbywać się rozliczenie po upływie okresu obowiązywania oferty,
• jakie są warunki wypowiedzenia (czy są przewidziane opłaty za wcześniejsze wypowiedzenie umowy),
• na jakich zasadach będzie odbywać się rozliczenie po upływie okresu obowiązywania oferty.